Nauczycielom przydzielono godziny nauczania indywidualnego na podstawie orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej. W przypadku niektórych nauczycieli są to godziny ponadwymiarowe, w innych przypadkach łączone pensum zajęć dydaktycznych ze świetlicą lub umowy w niepełnym wymiarze czasu pracy. Rodzic zawiesił zajęcia na podstawie zaświadczenia lekarskiego, bez wskazania czasu zawieszenia zajęć. Czy w takiej sytuacji należy zmienić umowy o pracę nauczycielom niepełnozatrudnionym i czy należy przeliczyć ponownie pensum nauczycielom o różnym wymiarze? Co w przypadku nauczycieli dla których godziny nauczania indywidualnego są godzinami ponadwymiarowymi? Czy w tej sytuacji należy zmienić arkusz organizacyjny szkoły?
Odpowiedź:
Tak. Zmiana ilości godzin zajęć skutkuje konieczności zmiany w arkuszu organizacyjnym szkoły. Jeżeli powoduje to obniżenie obowiązkowego wymiaru zajęć, konieczna jest zmiana w umowie o pracę. Jeśli powoduje to zmniejszenie ilości godzin ponadwymiarowych, zmian w umowie nie dokonuje się.
Uzasadnienie:
Arkusz organizacji szkoły określa dla poszczególnych oddziałów:
- tygodniowy lub semestralny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w tym godzin zajęć prowadzonych w grupach,
- tygodniowy wymiar godzin zajęć: religii, etyki, wychowania do życia w rodzinie, języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej lub języka regionalnego i nauki własnej historii i kultury, nauki geografii państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa, sportowych w oddziałach i szkołach sportowych oraz w oddziałach i szkołach mistrzostwa sportowego, jeżeli takie zajęcia są prowadzone w szkole,
- tygodniowy wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych,
- wymiar godzin zajęć z zakresu doradztwa zawodowego,
- wymiar i przeznaczenie godzin, które organ prowadzący szkołę może dodatkowo przyznać w danym roku szkolnym na realizację zajęć edukacyjnych, w szczególności dodatkowych zajęć edukacyjnych, i zajęć z języka migowego lub na zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych,
- wymiar i przeznaczenie godzin stanowiących różnicę między sumą godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego a minimalną liczbą godzin kształcenia zawodowego dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie określoną w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego,
- tygodniowy lub semestralny wymiar i przeznaczenie godzin do dyspozycji dyrektora szkoły;
- ogólną liczbę godzin pracy finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę, w tym liczbę godzin zajęć edukacyjnych i opiekuńczych, zajęć rewalidacyjnych, zajęć z zakresu pomocy psychologiczno – pedagogicznej oraz innych zajęć wspomagających proces kształcenia, realizowanych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę i innych nauczycieli
(§ 17 ust. 4 rozporządzenia MEN z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli).
Oznacza to, że zmiana wymiaru godzin wpływa na treść arkusza organizacyjnego i skutkuje koniecznością naniesienia odpowiednich zmian. W przypadku wprowadzenia zmian do zatwierdzonego arkusza organizacji szkoły lub przedszkola po dniu 30 września, organ prowadzący szkołę lub przedszkole zatwierdza te zmiany w terminie 7 dni roboczych od dnia ich otrzymania. Nie jest w tym wypadku konieczna opinia związków zawodowych i nadzoru pedagogicznego.
W opisanej sytuacji zmniejsza się liczba godzin zajęć w związku z zawieszeniem indywidualnego nauczania. Jeżeli zajęcia te nauczyciel realizował w ramach etatu, to zmiana skutkuje konieczności modyfikacji treści stosunku pracy (art. 29 § 4 Kodeksu pracy). Zmiana wymiaru etatu w umowie o pracę może być dokonana w drodze porozumienia stron lub wypowiedzenia warunków pracy i płacy (art. 42 Kodeksu pracy).
Nauczycielom realizującym w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin zajęć tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć ustala się jako iloraz łącznej liczby realizowanych godzin i sumy części etatów realizowanych w ramach poszczególnych tygodniowych wymiarów godzin zajęć, przy czym wynik zaokrągla się do pełnych godzin w ten sposób, że czas zajęć do pół godziny pomija się, a powyżej pół godziny liczy się za pełną godzinę. Godziny wyliczone ponad ten wymiar stanowią godziny ponadwymiarowe (art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela). Jeżeli więc zmieniają się proporcje godzin pracy na różnych stanowiskach, może to skutkować zmianą obowiązkowego wymiaru zajęć nauczyciela.
Jeżeli natomiast nauczyciel realizował indywidualne nauczanie w ramach godzin ponadwymiarowych, to dyrektor może zmniejszyć liczbę tych godzin jednostronną decyzją. Pozbawienie nauczyciela godzin ponadwymiarowych nie stanowi bowiem zmiany warunków zatrudnienia wymagającej zgody nauczyciela. Zdjęcie z nauczyciela tego dodatkowego obowiązku przez nieprzydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych nie może być uważane za pogorszenie warunków pracy (wyrok SN z dnia 12 maja 2004 r., I PK 454/03, OSNP 2005/3/32).
Zapamiętaj!
Zawieszenie indywidualnego nauczania skutkuje koniecznością zmian w arkuszu organizacyjnym szkoły i może powodować konieczność zmiany warunków zatrudnienia nauczycieli.
Podstawa prawna:
- rozporządzenie MEN z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. 2019 r., poz. 502) – § 17 ust. 4,
- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 2020 r., poz. 1320) – art. 29 § 4, art. 42,
- ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 2019 r., poz. 2215) – art. 42 ust. 5c,
- wyrok SN z dnia 12 maja 2004 r., I PK 454/03, OSNP 2005/3/32.
Dariusz Dwojewski
Ekspert Portalu Oświatowego
www.portaloswiatowy.pl